Gdy pies zieje, nie uchodzi to zwykle uwagi jego właściciela. I bardzo dobrze, bo szybki oddech u czworonogów to nie zawsze objaw zwykłego zmęczenia czy wysokich temperatur. W naszym poradniku dowiesz się, jaka jest normalna częstotliwość psiego oddechu i co może oznaczać, gdy pies mocno dyszy. Zdradzimy również, w jakich przypadkach przyspieszony oddech u psa wymaga natychmiastowego działania. 

Nie masz czasu na czytanie? Zapoznaj się ze streszczeniem. Szybki oddech psa może mieć rozmaite przyczyny. To zupełnie normalne, jeśli pies ciężko dyszy po wysiłku fizycznym lub podczas mocnych upałów. Ale jeśli Twój podopieczny często nie może złapać tchu i zieje zupełnie bez powodu, może to świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych i powinno zwrócić Twoją uwagę. Zdrowy pies oddycha od 10 do 30 razy na minutę. Jeśli regularnie obserwujesz odbiegające od tej normy oznaki – tj., gdy frekwencja jego oddechu leży poniżej lub powyżej – skonsultuj się z weterynarzem. Schorzenia, które wywołują zadyszkę, duszności lub spłycenie oddechu to na przykład zapalenie oskrzeli czy płuc oraz choroby serca. Powodem bezdechu mogą być ciała obce, wymagające natychmiastowej interwencji. W przypadku niedoczynności serca czynnikiem wspierającym terapię farmakologiczną może być specjalna dieta.

Kiedy przyspieszony oddech u psa jest normalny?

W normalnym przypadku psy oddychają powoli i regularnie przez nos, podczas gdy pysk mają zamknięty. Czasem jednak pies sapie i dyszy, ale nie ma w tym powodu do niepokoju.

Do sytuacji, w których szybki oddech u psa jest normalny, należą:
  • wysiłek fizyczny: po intensywnej zabawie, długim spacerze lub treningu Twój pies może mocno dyszeć. Nie inaczej niż u ludzi zajęcia sportowe przyspieszają również u zwierząt frekwencję oddechu. Po kilku minutach odpoczynku ich oddech wraca do normy.
  • podniecenie/zdenerwowanie: emocje również skutkują przyspieszonym oddechem – czy to dzwonek do drzwi, wiewiórka za oknem czy przygotowania do podróży – z radości czy podekscytowania pies też często szybko oddycha.
  • stres/strach: hałas, odgłosy strzałów czy rakiet sylwestrowych, wizyta u weterynarza i inne stresujące sytuacje powodują, że pies dyszy i jest niespokojny. Charakterystyczny jest wtedy płytki i szybki oddech – inny niż u psa, który dyszy po wysiłku. 
  • dla ochłody: w gorące dni lata, kiedy słupki termometrów szybują w górę, psy często zieją. Oddychając w ten sposób – z otwartym pyskiem i wyciągniętym językiem – pies reguluje temperaturę ciała. 
  • kondycja: pies, który ma do udźwignięcia zbędne kilogramy, często dostaje zadyszki nawet przy niewielkim wysiłku. Również psi seniorzy mają nierzadko z powodu błahostek przyspieszony oddech. Wiąże się to z obniżoną kondycją, spowodowaną nadwagą lub zaawansowanym wiekiem. 

Pamiętaj! Szybki oddech w gorące dni może być objawem udaru cieplnego. Oprócz dyszenia, które ma na celu obniżenie temperatury ciała, dochodzi wtedy również do osłabienia i/lub zapaści.

Normalna częstotliwość oddechu u psa 

Czy frekwencja oddechu Twojego psa jest normalna, możesz to stwierdzić tylko Ty – na podstawie obserwacji, które poczyniłeś w przeszłości. Dlatego regularna kontrola oddechu Twojego czworonoga i notowanie wyników takiego „badania“ są praktyczną i nietrudną metodą, aby dogłębnie poznać organizm swojego podopiecznego. Tylko porównując poprzednie i aktualne wyniki będziesz miał pewność, że w sposobie oddychania Twojego psa nic się zmieniło lub że jednak zaszły jakieś zmiany. 

Brązowy, zmęczony pies owinięty białym kocem.
Jeśli pies ma duszności w spoczynku, może to być oznaką poważnej choroby.

Jak zmierzyć oddech?

W celu dokonania pomiaru spoczynkowej liczby oddechu u Twojego psa, policz ilość oddechów na minutę wtedy, kiedy zwierzę śpi, czyli w czasie absolutnego odpoczynku. Oceny tego parametru dokonasz najłatwiej obserwując ruchy klatki piersiowej. Na jeden oddech przypada wdech i wydech. 

Dobrze wiedzieć Zdrowy pies oddycha z częstotliwością od 10 do 30 oddechów na minutę. Psy ras małych i miniaturowych oddychają szybciej, dlatego prawidłowe wyniki znajdą się w górnej granicy normy. Natomiast psy ras średnich, dużych i olbrzymich oddychają wolniej, z reguły około 15/min. Szczenięta również oddychają szybciej niż osobniki dorosłe. Jeśli frekwencja oddechu Twojego psa znajduje się w tym przedziale, najprawdopodobniej nie ma powodu do zmartwienia. 

Przyspieszony oddech u psa

Gdy Twój pies szybko oddycha i nie udało Ci się stwierdzić żadnej tego przyczyny lub jeśli ma przyspieszony oddycha również w stanie spoczynku, może to wskazywać na problem zdrowotny. Przykładowo częstotliwość oddechu 35-60 na minutę jest za wysoka i może być reakcją na chorobę lub ból. Również, jeśli frekwencja oddechu zupełnie nagle podnosi się do 20-30 oddechów na minutę, nie jest to zwykle zdrowym objawem. Szybki i płytki oddech u psa w stanie spoczynku powinien skłonić Cię do wizyty u weterynarza. 

Uwaga Nie tylko zadyszka i objawy zmęczenia, ale także zbyt powolny oddech mogą być niebezpieczne. Jeśli regularnie stwierdzisz u swojego psa obniżoną frekwencję oddychania i bardzo płytki oddech, zwróć się o radę do lekarza. 

Jak objawia się zadyszka i duszność u psa?

Niezależnie od przyczyny istnieje kilka oznak, na podstawie których możesz rozpoznać, że Twój pies cierpi na zadyszkę lub nawet duszność. 

Niepokojące symptomy to takie, kiedy Twój pies:
  • oddycha ciężko z otwartym pyskiem
  • ma wygiętą w dół szyję i spuszczoną głowę,
  • trzęsie się, czasem również piszczy, 
  • mocno kaszle, a jego klatka piersiowa bardzo się unosi przy próbie złapania powietrza,
  • krztusi się i ślini, jakby połknął ciało obce,
  • wydaje charczące lub świszczące odgłosy,
  • ma sine błony śluzowe, język i dziąsła z powodu niedotlenienia,
  • nie przyjmuje pokarmu,
  • traci przytomność.

Uwaga ciało obce!

Jeśli stwierdzisz, że to zalegające w tchawicy ciało obce jest przyczyną problemów z oddychaniem, musisz działać natychmiastowo i niezwłocznie udzielić psu pierwszej pomocy. Zajrzyj psu do pyska używając latarki, aby sprawdzić, czy jakiś przedmiot nie blokuje jego dróg oddechowych. Jeśli stwierdzisz, że w gardle utkwiło mu ciało obce, które jest widoczne i nie znajduje się zbyt głęboko, możesz spróbować ostrożnie je usunąć. Uważaj jednak, aby niechcący nie wepchnąć przedmiotu głębiej. 

Chwyt Heimlicha: pomoc przy zakrztuszeniu

Jeśli nie możesz tkwiącego w psim gardle przedmiotu dosięgnąć palcami, postaraj się pomóc zwierzęciu go wykrztusić. Zastosuj w tym celu klasyczny manewr Heimlicha, polegający na uciskaniu dolnej części klatki piersiowej z głową skierowana ku dołowi. Jeśli masz małego psa, możesz chwycić go za tylne łapy, trzymając je w okolicy pachwin i unosząc lekko do góry tak, aby głowa była skierowana w dół, a zad znajdował się powyżej. W przypadku psa dużej rasy stań za nim - tak, by tylna cześć grzbietu był skierowana do Ciebie - i obejmij jego brzuch rękoma. W tym celu z jednej strony uformuj pięść i ułóż ją w dolnej części klatki piersiowej na granicy żeber. Druga ręka, oplatająca tułów psa po drugiej stronie, powinna być rozłożona i spoczywać na dłoni zaciśniętej w pięść. Pochylając się do przodu razem ze zwierzęciem, naciskaj jego brzuch aktywnie unosząc pięść. Powtórz ten ruch pięć razy w odstępach dwusekundowych. Dodatkowo możesz poklepać psa między łopatkami jedną ręką, drugą jednocześnie lekko unosząc zad psa. Klepnij psa również kilka razy, zachowując między klepnięciami dwusekundowe przerwy.  

Ważne! - Nie wieszaj małego psa za nogi w powietrzu! Zwierzę nie ma dyndać, lecz być ułożone z głową w dół, a zadem do góry.  - Chwyt Heimlicha niesie ryzyko uszkodzenia żeber, ale to wciąż lepsze rozwiązanie od zaniechania udzielania pierwszej pomocy.  - Pies może Cię ugryźć, ale kaganiec nie wchodzi w tym wypadku w rachubę. 

Niezależnie od przebiegu akcji ratunkowej, tzn. nawet jeśli udało Ci się usunąć ciało obce, skontaktuj się z lekarzem weterynarii, aby wykluczyć możliwość uszkodzenia tchawicy.

Pies szybko oddycha: kiedy do lekarza?

Przyczyny przyspieszonego oddechu u psa mogą być rozmaite. Jeśli wykluczyłeś ciało obce, a Twój pupil przez dłuższy czas – dłużej niż 30 minut - dyszy nawet w stanie spoczynku, powinieneś zwrócić się do specjalisty. Również towarzyszące zianiu symptomy, takie jak kaszel, charczenie, wymioty, biegunka, niepokój, osłabienie lub apatia, nie powinny być ignorowane. Dyszenie bez widocznego powodu może być powodem poważnych chorób. Natychmiastowej interwencji weterynaryjnej wymaga sine zabarwienie dziąseł lub języka u psa. To alarmujący sygnał, że jego organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. 

Pamiętaj Różnica między normalnie przyspieszonym oddechem u psa a dyszeniem świadczącym o chorobie leży przede wszystkim w czasie jego trwania i obecności dodatkowych symptomów. Niegroźny szybki oddech u psa jest krótkotrwały i ustępuje samoistnie po krótkim odpoczynku lub po zniknięciu bodźca go wywołującego (stres, podniecenie, strach). Zianie bez rozpoznawalnego powodu i mimo wystarczającego czasu na regenerację oraz dodatkowe towarzyszące mu objawy wymagają interwencji specjalisty. 

Dyszenie a ukryte choroby

Do chorób, których symptomem jest przyspieszony oddech lub zadyszki, należą: 
  • Zapalenie oskrzeli: to, co bywa określane jako astma u psów, jest w rzeczywistości przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Zapalenie błony śluzowej oskrzeli powoduje powstawanie gęstego śluzu w płucach, co prowadzi do duszności i kaszlu. Kaszel ten występuje częściej po wysiłku fizycznym i w nocy.
  • Zespół brachycefaliczny: w wyniku chorobliwych zabiegów hodowlanych u ras krótkoczaszkowych, takich jak mopsy, buldogi francuskie czy teriery bostońskie, doszło do zwężenia dróg oddechowych. Nienaturalnie skrócony nos o znacznie zwężonym wejściu powoduje, że większość zwierząt tych ras cierpi na duszność przy niewielkim nawet wysiłku czy podekscytowaniu, ale często nawet w stanie spoczynku. 
  • Zapalenie krtani: choroba, wywołana zwykle przez wirusy lub bakterie, której typowym objawem są napady kaszlu. Dotknięty tą przypadłością pies często przestaje szczekać lub używa swojego aparatu głosowego tylko sporadycznie. Może również gorączkować. Jeśli zapalenie krtani jest bardzo ciężkie, psu może brakować tchu.
  • Choroby serca: Jeśli Twój pies ma duszności, jest słaby, kaszle i dużo śpi, może to wskazywać na problemy z sercem.
  • Zapalenie płuc: Głównym objawem jest kaszel, któremu często towarzyszy gorączka, zmęczenie i apatia. Jeśli stan zapalny jest zaawansowany, płuca nie są w stanie dostarczyć organizmowi wystarczającej ilości tlenu. Dochodzi wtedy do ataków duszności – nawet w stanie spoczynku.
  • Zapadanie tchawicy: przypadłość, znana również jako TCS (Tracheal Collapse Syndrome) jest przewlekłą i postępującą chorobą układu oddechowego, dotykającą przede wszystkim rasy małe i miniaturowe, takie jak chihuahua, pomeranian czy yorkshire terrier. Na skutek utraty prężności osłabione ściany tchawicy ulegają rozciągnięciu, zbliżając się do siebie, co znacznie utrudnia psu oddychanie. Typowymi dla TCS objawami jest kaszel, nietolerancja wysiłku, chrapanie i omdlenia, a także podatność na infekcje i stany zapalne w obrębie gardła. 
  • Pasożyty: po spożyciu zakażonego ślimaka lub nawet tylko polizaniu miejsca, w którym taki ślimak bywał, zostawiając po sobie śluz, Twój pies może zarazić się nicieniem płucnym. Larwy tych obłych robaków przedostają się przez węzły chłonne i wątrobę do tętnic płucnych i do samego serca, gdzie składają jaja. Objawia się to zapaleniem i obrzękiem płuc, dusznością, kaszlem zabarwionym krwią oraz pogorszeniem kondycji. Duszność, nietolerancje wysiłku i zasłabnięcia na skutek niewydolności serca powodują również nicienie sercowe.
  • Kaszel kenelowy: To zakaźne zapalenie oskrzeli i tchawicy, wywołane wirusami grypy lub bakteriami krztuśca, przenoszonymi drogą kropelkową. Jeśli doszło do infekcji wirusami, kaszel jest suchy, jeśli bakteriami – mokry wraz z towarzyszącymi mu odgłosami charczenia i chrapania. Chory pies cierpi też często na duszność, katar i ma podwyższoną temperaturę – czyli typowe objawy przeziębienia.

Wszystkie powyższe choroby stanowią potencjalne ryzyko dla zdrowia, jeśli nie zostaną poddane terapii. Dlatego nie ignoruj powtarzających się zadyszek, kaszlu czy słabej kondycji u Twojego podopiecznego. Jeśli Twój pies sapie i szybko oddycha i zdarza się to regularnie bez widocznego powodu, powinieneś u specjalisty wykluczyć istnienie poważniejszego schorzenia lub – w przypadku niepokojącej diagnozy – zająć się odpowiednim leczeniem.

Pies dyszy z powodu bólu

Jeśli Twój pies ciągle dyszy, może to być także oznaką bólu. Czasem przyczyną jest tylko powierzchowne skaleczenie lub drobna kontuzja. Wtedy zwierzę zwykle liże też wrażliwe miejsce (lub przynajmniej próbuje, jeśli jest trudno dostępne) i nie pozwala na dotyk. Jeżeli jednak ból dotyczy głębszych powłok ciała, ich źródło dużo trudniej zlokalizować. Znakiem psiego dyskomfortu jest wtedy właśnie często dyszenie.

Dlaczego pies szybko oddycha podczas snu?

Szybki oddech podczas snu może być u psa normalnym zjawiskiem w momencie, gdy zwierzę przechodzi do fazy snu głębokiego lub jeśli śni mu się coś nieprzyjemnego. Koszmarom towarzyszą bowiem również objawy fizjologiczne: przyspieszony oddech czy szybsze bicie serca. Jeśli jednak pies zieje w nocy regularnie, dyszenie nie ustaje i obserwujesz u niego także inne objawy, jak niepokój czy zmianę zachowania, może to świadczyć o problemach zdrowotnych. 

Jaka karma przy niewydolności serca?

Jeśli weterynarz stwierdzi u Twojego futrzanego przyjaciela niewydolność serca jako powód jego ataków duszności i słabej kondycji, możesz wspomóc psi organizm odpowiednim pokarmem. Dietetyczna karma pełnoporcjowa Josera Help Heart została stworzona z myślą o dorosłych psach dotkniętych przewlekłą chorobą serca. Dzięki obniżonej zawartości sodu i zawartym witaminom E i C, ale także taurynie i L-karnitynie karma wspomaga prawidłowe funkcjonowanie serca, jednocześnie odciążając organ. Również rozmaryn jest tradycyjnie stosowaną rośliną wspomagającą pracę serca, podczas gdy olej z łososia dostarcza ważnych kwasów tłuszczowych omega-3 o działaniu przeciwzapalnym.

Podsumowanie

Dyszenie u psa może być normalną reakcją fizjologiczną na aktywność fizyczną, upal i inne niegroźne sytuacje, ale także sygnałem ostrzegawczym, świadczącym o istnieniu nieodkrytych dotąd chorób. Jeśli Twój pies oddycha szybko bez powodu, przez dłuższy czas i w czasie spoczynku, zwróć się do specjalisty.