Sterylizacja u kota

Kastracja i sterylizacja - różnice

Sterylizacja jest to zabieg skutkujący ubezpłodnieniem zwierzęcia. Ubezpłodnić można czasowo – farmakologicznie, stosując środki hormonalne przeznaczone dla danego gatunku lub trwale – podczas zabiegu chirurgicznego.

Najbardziej popularną metodą ograniczania niechcianego rozrodu zwierząt była do tej pory sterylizacja farmakologiczna. Jednak badania wykazały, że sieje ona największe spustoszenie w organizmie zwierzęcia. Przez to zwiększa ryzyko pojawienia się ropomacicza, wystąpienia guzów narządów rozrodczych oraz guzów sutków. Stosowana mogła być jedynie u samic. Jest to metoda odwracalna, ale niesie za sobą ryzyko powikłań okołoporodowych, które jest znacznie większe niż u samic nie poddanych tej metodzie sterylizacji.

Sterylizacja chirurgiczna ma kilka odmian – od przecięcia lub podwiązania nasieniowodów lub jajowodów aż po sterylizację pełną, czyli kastrację. Najbardziej polecana jest pełna kastracja, czyli chirurgiczne usunięcie macicy wraz z przydatkami u samic oraz całkowite usunięcie jąder u samców.

Zabieg ten całkiem niweluje ryzyko wystąpienia ropomacicza oraz (przeprowadzona przed wystąpieniem pierwszej rui czy cieczki, w wieku 5-6 miesięcy) znosi do zera ryzyko wystąpienia guzów sutków, które rośnie do około 10% wśród samic, u których przeprowadzono go po pierwszej rui (cieczce). Kastracja samców w odpowiednim wieku (koty 6-8 miesięcy, psy 7-12 miesięcy) ogranicza do zera ryzyko wystąpienia raka prostaty i jąder.

Kiedy można wysterylizować kota?

Samce:

• powyżej 6-8 miesięcy

Samice:

• przed pierwszą rują czy cieczką, w wieku 5-6 miesięcy
• miesiąc po rui czy cieczce

Zwierzęta w zaawansowanym wieku:

• decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje lekarz na podstawie badań i ogólnego stanu zdrowia (braku przeciwwskazań do operacji chirurgicznej i narkozy). Lekarz może ustalić inny termin sterylizacji - dlatego też powyższe dane należy traktować wyłącznie poglądowo.

Przygotowania do zabiegu sterylizacji

Na kilka dni przed wykonaniem zabiegu dobrze jest zrobić podstawowe badania krwi, by wykluczyć możliwe nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu, a także pokazać zwierzę weterynarzowi, który musi je zbadać i określić stan jego zdrowia.

Przed zabiegiem zwierzak powinien być na czczo (ostatni posiłek minimum 12 godzin wcześniej). Żołądek powinien być pusty, ze względu na możliwość wystąpienia wymiotów. Usprawnia to bardzo proces wybudzania czworonoga.

Po zabiegu sterylizacji

Zwierzak odbierany po zabiegu jest przeważnie już wybudzony. Skutki narkozy może odczuwać jeszcze przez kilka godzin. Przejawiają się one chwiejnym chodzeniem, sennością, nieskoordynowanymi ruchami. Może się również pojawić niekontrolowane oddawanie moczu. Powinniśmy zapewnić naszemu ulubieńcowi jak najwięcej spokoju i ciepła, a także stosować się do pisemnych zaleceń lekarza weterynarii, który przeprowadzał zabieg. W razie wypadku powinniśmy mieć kontakt z kliniką, w której zabieg był przeprowadzany.

Zadbaj o swojego kota i wybierz dla niego najlepszą karmę:

Mity związane ze sterylizacją

Zwierzęta nie wiążą posiadania narządów rodnych z własną seksualnością. Rozród jest tylko instynktowną potrzebą przedłużania gatunku, która po zabiegu kastracji całkowicie znika. Kastracja wbrew pozorom nie powoduje problemów hormonalnych. Funkcję po części przejmuje przysadka mózgowa, dzięki czemu pozwala na zachowanie równowagi hormonalnej organizmu. Nieprawdą jest też, iż zabieg powoduje nadmierne tycie i nadwagę. Nie tyje się z powietrza.

Jest to spowodowane przekarmianiem zwierząt i zbyt małą ilością ruchu. Po zabiegu zapotrzebowanie na pokarm jest mniejsze – organizm nie traci energii na przygotowanie do rozrodu. Należy odrobinę zmniejszyć ilość podawanego pokarmu lub podawać karmę typu light (może być też specjalna karma dla kastratów, czy karma dla kotów sterylizowanych), jeśli zauważymy tendencję do nabierania masy ciała.

Kastraty nie zapadają częściej na choroby układu moczowego. Ryzyko zachorowania jest kwestią niezależną od przebycia zabiegu, tylko osobniczą. Stwierdzenie, że po zabiegu drastycznie zmienia się charakter zwierzęcia, staje się ono leniwe - również nie ma potwierdzenia w rzeczywistości.

Owszem, zanika chęć przedłużania gatunku u samic, zmniejsza się chęć do walki o terytorium i samicę u samców i związana z nią nerwowość. Charakter nie ma związku z narządami rozrodczymi. Mniejsza ruchliwość spowodowana jest raczej zbytnim dokarmianiem i nadmiernym tyciem. Kot łowny przed kastracją pozostanie łownym także i po niej, gdyż łapie myszy łapami, a nie narządami rodnymi.

Żywienie kotów kastrowanych, sterylizowanych

Żywienie wykastrowanych kocurów i wysterylizowanych kotek powinno różnić się nieco od diety kotów, które nie zostały poddane tym zabiegom. Karma dla kastratów czy karma dla kotów sterylizowanych pomoże nam zachować odpowiednią kocią dietę. Koty po zabiegu mają nieco spowolniony metabolizm, co może wiązać się z większą tendencją do tycia, dlatego podawany pokarm powinien być mniej kaloryczny.

Ważna jest oczywiście dobra jakość pożywienia, musi być ono odpowiednio zbilansowane i pełnowartościowe. Istotne jest również, aby karmiąc kota wykastrowanego zadbać o kontrolę niektórych minerałów w diecie (magnezu, fosforu, wapnia oraz sodu). Jest to ważne ze względu na zwiększone ryzyko powstawania kamieni i kryształów moczowych u kastratów.

Podstawowe zasady żywienia kotów kastrowanych i sterylizowanych

Jak już wspomniano, koty po zabiegu kastracji lub sterylizacji wykazują zazwyczaj mniejsze zapotrzebowanie energetyczne ze względu na spowolniony metabolizm oraz zmniejszoną potrzebę ruchu w stosunku do kotów, które nie zostały poddane tym zabiegom. Z tego powodu należy podawać im karmę o zmniejszonej kaloryczności. Przede wszystkim należy zwracać uwagę na zawartość tłuszczu w pożywieniu – nie może go być za dużo. Powinniśmy również pilnować ilości zjadanego przez kota pożywienia, aby nie objadał się zanadto. Pamiętajmy też, aby nie przekarmiać zwierzaka kocimi przysmakami, które często bywają wysokokaloryczne.

Oczywiście, jeśli nasz kot ma dobrą przemianę materii i dużo czasu spędza w ruchu, ograniczanie kalorii nie jest konieczne. Dieta musi być zawsze dostosowana do indywidualnych potrzeb i trybu życia zwierzęcia. Warto też zwrócić uwagę na młode koty po zabiegu kastracji lub sterylizacji – teoretycznie powinny one dostawać jedzenie dla kociąt, jednak ze względu na wysoką kaloryczność może ono nie być korzystne dla ich zdrowia. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, poprośmy o radę lekarza weterynarii. Karma dla kastratów czy też karma dla kotów sterylizowanych może być lepszym rozwiązaniem w takim przypadku.

Kolejny ważny element diety kastrata to odpowiednie zbilansowanie niektórych minerałów. Wiele kotów kastrowanych (ale nie tylko) ma problemy z chorobami pęcherza, nerek i układu moczowego. Choroby te wiążą się często z powstawaniem kamieni i kryształów moczowych (fosforanów amonowo-magnezowych i szczawianów wapnia). Dlatego karmiąc kastrata, powinniśmy kontrolować zawartość magnezu, fosforu oraz wapnia w diecie naszego mruczka.

Schorzenia dróg moczowych mają też związek z pH moczu kota (prawidłowa wartość to 6-6,5). Odpowiednia dieta pozwoli na utrzymanie jego odpowiedniego poziomu i zapobiegnie wytrącaniu się kryształów. W pożywieniu kastrata nie powinno być też zbyt dużej ilości sodu (nadmiar sodu powoduje choroby nerek). Pamiętajmy, aby nasz zwierzak miał zawsze zapewniony dostęp do czystej świeżej wody.

Wybierając karmę dla naszego kastrowanego lub sterylizowanego kota, kierujmy się jej jakością. Wiele profesjonalnych karm dla kastratów spełnia wymogi diety dla kotów po zabiegach (są niskokaloryczne, mają odpowiednio zbilansowane minerały i pomagają utrzymać właściwe pH moczu), dlatego warto po taką karmę sięgnąć. Pamiętajmy, by była ona dobra jakościowo i zapewniała zwierzęciu wszystkie konieczne dla zdrowia składniki odżywcze. Wiele zwykłych dobrych karm dostępnych na rynku również spełnia wymogi żywieniowe kotów po zabiegu kastracji czy sterylizacji.

Zalety i wady sterylizacji

Zalety:

• ochrona samic przed ropomaciczem
• uniknięcie nowotworów narządów rodnych samic
• ochrona przed nowotworem gruczołu mlekowego samic
• zapobieganie urojonym ciążom
• stabilizacja psychiczna samicy
• zapobieganie nowotworom układu płciowego, przepuklinom, schorzeniom prostaty u samców
• mniejsza pobudliwość samców
• zapobieganie włóczęgostwu
• zapobieganie niechcianym ciążom

 Wady sterylizacji:

• nieodwracalność
• ryzyko związane z narkozą
• możliwość wystąpienia skłonności do nadwagi

Zabieg sterylizacji u zwierząt towarzyszących, mimo swoich niewątpliwych zalet, budzi jeszcze wiele kontrowersji wśród właścicieli zwierząt. Związane jest to głównie z wieloma mitami i nieuzasadnionymi obawami. Właściciele przekonani o konieczności posiadania przez kotkę przynajmniej jednego miotu w życiu, obawiają się wyrządzić zwierzęciu krzywdę, pozbawiając je możliwości rozrodczych poprzez skomplikowaną i niezgodną z naturą operację, której następstwem może być otyłość i zaburzenia w zachowaniu pupila.

Otóż nie jest to prawda. Lekarze weterynarii, są zobowiązani pomagać zwierzętom, a nie wyrządzać im krzywdę i okaleczać na całe życie. Pogląd, propagowany o słuszności wykonania zabiegu sterylizacji u zwierząt nie przeznaczonych do hodowli, jest poparty wiedzą uzyskaną w czasie studiów weterynaryjnych, licznych sympozjów naukowych i doniesień autorytetów z dziedziny medycyny weterynaryjnej oraz wieloletnimi badaniami prowadzonymi przez instytuty naukowe w kraju i za granicą.

Zwierzęta domowe potrafią same myśleć, ale ich myślenie jest dość proste i logiczne, zupełnie inne niż nasze ludzkie. Wielu rzeczy nie potrafią sobie wyobrazić, nie potrafią też wybiegać myślami w przyszłość i myśleć perspektywicznie - żyją z dnia na dzień i kierują się wyłącznie instynktem samozachowawczym. Dlatego ważne decyzje o ich życiu muszą podejmować ich właściciele, którzy zdecydowali się na opiekę nad nimi.

Najważniejszym postulatem przemawiającym za słusznością zabiegu sterylizacji jest zaoszczędzenie stresu rozrodczego naszym pupilom. W okresie godowym organizm zwierząt wytwarza wiele hormonów płciowych, powodujących dojrzewanie komórek rozrodczych, ale również wyzwalających jeden z najsilniejszych zwierzęcych instynktów - instynkt rozmnażania. Pod wpływem tego instynktu samice stają się atrakcyjne dla samców i zwierzęta za wszelką cenę próbują znaleźć partnera.

Kocury potrafią zdemolować mieszkanie oraz znaczyć teren oddając cuchnący mocz w miejscach, w których nigdy tego nie robiły, mogą oddalać się od miejsca zamieszkania nie powracając przez kilka dni i toczyć walki o terytorium z innymi kocurami, co również może doprowadzić do kalectwa i śmierci zwierzęcia. Kocice nękają swoich właścicieli nienaturalnymi zachowaniami, głośnym miauczeniem oraz pomiaukiwaniem, które może trwać całymi dniami, a nawet w nocy. Zwierzęta sterowane w ten sposób poprzez nadrzędne instynkty bardzo się męczą nie mogąc zaspokoić potrzeby zachowania gatunku.

Kolejnym postulatem, którym powinniśmy się kierować, jest niedopuszczanie do niekontrolowanego rozmnażania zwierząt. Zwierzęta nie potrafią same kontrolować urodzeń, a niewysterylizowana suka, bądź kotka, kierując się instynktem zachowania gatunku potrafi dwa razy w roku zajść w ciążę i wydać do 12 potomków w jednym miocie. Warto zastanowić się, czy każde spośród takiej liczby urodzonych zwierząt znajdzie nowy dom oraz w jakie ręce trafi. Często widać na ulicach bezpańskie zwierzęta wałęsające się w poszukiwaniu jedzenia. Natomiast większość schronisk dla bezdomnych zwierząt jest przepełnionych i ze względów finansowych usypia się setki niechcianych zwierząt rocznie! Sterylizacja ograniczając liczbę urodzin przyczynia się do zmniejszenia skali tego dramatycznego problemu.

Sterylizacja zwiększa szansę na przedłużenie życia pupila, ponieważ zmniejsza ryzyko powstawania procesów nowotworowych układu rozrodczego u samic i samców oraz procesów nowotworowych gruczołu mlekowego u samic, będących efektem intensywnej ekspozycji tych narządów w okresie godowym na hormony płciowe oraz ich dużej eksploatacji podczas częstych i mnogich ciąż. Zabieg ten eliminuje także występowanie ciąży urojonej u samic, która spowodowana jest przede wszystkim instynktem zachowania gatunku, lecz także może wynikać z zaburzeń hormonalnych w organizmie.

Warto również przedstawić wyższość sterylizacji nad stosowaniem preparatów antykoncepcyjnych. Antykoncepcja hormonalna u zwierząt, głównie ze względu na wygodę właścicieli, jest stosowana w przypadku podaży iniekcyjnej raz na kwartał lub raz na pół roku, natomiast w przypadku podaży doustnej raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie.

Aby utrzymać skutecznie działające stężenie hormonów płciowych w okresie pomiędzy podaniami preparatu, zastosowana dawka hormonów płciowych musi być bardzo wysoka, co może niekorzystnie wpływać na samopoczucie zwierzęcia, ale także może skutkować powstawaniem z czasem różnych procesów chorobowych (zaburzenia hormonalne, ropne zapalenie macicy, procesy nowotworowe narządów rozrodczych i gruczołów mlekowych).

Również przy stosowaniu preparatów w tak dużych odstępach czasu, należy bezwzględnie pamiętać o regularnym terminie podania każdej dawki, gdyż zaburzenie harmonogramu terapii antykoncepcyjnej może skutkować brakiem efektywnego działania preparatów. Sterylizacja jest natomiast chirurgicznym pozbawieniem zwierzęcia narządu rozrodczego (w całości lub jego głównego elementu), co daje bezpłodność i uniemożliwia zajście w ciążę już do końca życia zwierzęcia, ale nie przynosi żadnych negatywnych konsekwencji dla organizmu.

Sterylizacja poprzez usunięcie narządów rozrodczych (jajników, bądź jąder) nie pozbawia jednak zwierzęcia jedynego źródła hormonów płciowych, ponieważ hormony te wytwarzane są również w innych narządach (np. kora nadnerczy), gdzie następuje ich synteza w odpowiedniej dawce umożliwiającej normalne funkcjonowanie organizmu zwierzęcia danej płci.

Sterylizacja nie zmienia charakteru zwierzęcia, ani nie prowadzi do zaburzeń zdrowotnych w jego organizmie. Oczywiście, jak każdy zabieg chirurgiczny, niesie za sobą pewne ryzyko, ale jest to jeden z najbardziej bezpiecznych zabiegów wykonywanych rutynowo u obydwu płci. Sterylizację powinno się przeprowadzać u zwierząt młodych, po zakończonych cyklach szczepień i odrobaczań.

Najbardziej odpowiedni wiek dla tego zabiegu dla samic to 3-6 miesiąc (przed pierwszą cieczką/rują), a dla samców to 6-8 miesiąc życia, gdyż zwierzę nie osiąga wtedy jeszcze pełnej dojrzałości płciowej, natomiast jego organizm jest już wystarczająco rozwinięty, aby można było bezpiecznie wykonać zabieg.

Po zabiegu biorąc pod uwagę, że kot bardziej się wycisza i jest trochę mniej aktywny, należy zadbać o odpowiednia dietę – karma dla kastratów lub karma dla kotów sterylizowanych w takim przypadku jest najlepszym rozwiązaniem.